2. Programmaverantwoording

We bereikten binnen dit programma een aantal belangrijke resultaten:

Dienstverlening

Inwoners ervaren onze dienstverlening over het algemeen als positief. Dit blijkt uit de ontvangen feedback. In maart hebben we de applicatie Signalen geïmplementeerd. Dit biedt inwoners gebruikersgemak bij het doorgeven van meldingen openbare ruimte en intern meer efficiency. Vanaf 2024 is het mogelijk voor inwoners om hun rijbewijs digitaal te verlengen en kunnen zij naast de raadsvergaderingen nu ook de politieke fora live online volgen. 

Toekomstgerichte blik

In 2024 zijn de resultaten die zijn opgehaald in het kader van Oldenzaal 2040 verwerkt in een toekomstvisie en deze is gedeeld. De toekomstvisie gebruiken we als kompas voor Oldenzaalse beleidsstukken en de omgevingsvisie.

We werken aan een toekomstbestendig stadhuis. Het stadhuis sluit niet meer aan bij een laagdrempelige en toegankelijke dienstverlening die wij willen bieden. Daarnaast willen we een goede werkplek bieden aan onze ambtenaren. Tot slot hebben we te maken met andere (duurzaamheids)eisen voor maatschappelijk vastgoed, zoals het stadhuis. Hiervoor is een subsidie binnengehaald van € 975.000 (DUMAVA-subsidie). Via de kadernota heeft de raad geld gereserveerd voor de renovatie van het stadhuis.  Inmiddels is hiervan een gedeelte beschikbaar gesteld in een voorbereidingskrediet voor het opstellen van een programma van eisen en een voorlopig ontwerp. De raad beslist hierover medio 2025.

Veiligheid 

In 2024 zijn acht integrale controles uitgevoerd in samenwerking met RIEC- partners (o.a. politie, ODT, SRT, belastingdienst, douane, arbeidsinspectie). Hierop volgden diverse  (bestuurlijke) interventies van gemeente en partners. Daarnaast is op de meldingen die binnenkwamen via Meld Misdaad Anoniem - in samenwerking met politie en overige partners - een passende aanpak opgesteld en uitgevoerd. Tot slot is een communicatieplan opgesteld om de bewustwording en weerbaarheid op het gebied van ondermijning binnen de gemeentelijke organisatie, inwoners en ondernemers in Oldenzaal te vergroten. 

In juli 2024 is een eindmeting uitgevoerd in hoeverre gemeenten voldoen aan de vastgestelde basis op orde. Vanuit het platform IVZ is hiervoor een externe partij ingehuurd. De gemeente Oldenzaal voldoet als enige kleinere gemeente aan de 'basis op orde' en behoort daarmee tot de koplopers van Twente. 

Het Bibob beleid is geactualiseerd en in 2024 zijn diverse Bibob-toetsen uitgevoerd. 

In de aanpak van heling hebben boa's en politie gesprekken gevoerd met opkopers in Oldenzaal om hen te attenderen op hun registratieplicht in het Digitaal Opkopers Register (DOR). In 2025 vinden fysieke en digitale controles plaats.  

Naar aanleiding van het onderzoek naar het gebruik van verdovende middelen wordt in 2025 een preventie- en handhavingsplan middelengebruik opgesteld en uitgevoerd. 

De uitgebreide financiële analyse van programma 1 Dienstverlening en veiligheid is opgenomen in hoofdstuk 4.5 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2024.

Het klimaatakkoord is leidend in ons handelen

In 2024 werkten we verder aan de uitwerking van het Klimaatakkoord. Bij alle pijlers (Elektriciteit, Gebouwde Omgeving, Mobiliteit, Landbouw en landgebruik, Industrie) waren opnieuw veel ontwikkelingen. En soms voelt het als rennen of stilstaan. De netcongestie is ook voor Oldenzaal een grote uitdaging, die een negatieve impact heeft op nieuwe ontwikkelingen. 

Heel veel zaken lopen goed en er zijn veel stappen gezet.

• Zowel het Regionale koersdocument als het Oldenzaalse koersdocument voor Circulaire economie is vastgesteld. En er is veel inzet geweest om inwoners te bewegen beter/netter afval te scheiden. Maar het blijft lastig dit gedrag te verbeteren.
• Er zijn verschillende energiebesparingsacties uitgevoerd, zoals isolatiesubsidie, inkoopactie en gratis isolatiemaatregelen. We zijn met bedrijven in gesprek over verduurzaming, de energietransitie, het energiefonds, enz. En we hebben voor het eerst een CO2-footprint van onze organisatie vastgesteld. Dit geeft richting aan de reductiemaatregelen die we komende jaren willen gaan uitvoeren.

Tegelijkertijd lopen een aantal zaken langzamer dan we eigenlijk willen.

• Het Klimaatakkoord programma is in concept klaar, maar nog niet vastgesteld.
• Door interventie van de provincie zijn de kaders voor de ontwikkeling van zon en wind op land aangepast en is het traject van de Regionale Energie Strategie aangepast en omgezet  naar een Energie Strategie Twente.
• De herijking van het warmteprogramma is vertraagd door vaststelling van wetgeving in Den Haag. In NOT-verband is inmiddels wel een warmteregisseur aangesteld die binnen de samenwerking een integraal warmteprogramma gaat opstellen.

Meer ruimte voor water en natuur in en om de stad

Oldenzaal heeft een hoge ambitie om de weersextremen door klimaatverandering zo goed mogelijk aan te kunnen. Veel verschillende projecten leveren hier een bijdrage aan. Tegelijkertijd heeft de winter van ’23-’24 en de zomer van ’24 laten zien dat zowel langdurige neerslag als piekbuien nu al voor wateroverlast boven en onder de grond in Oldenzaal zorgen. De risico’s voor extreme droogte en hitte waren minder zichtbaar dit jaar, maar daar zijn we ons tegelijkertijd wel op aan het voorbereiden.

In Glinde-Hooiland is een grote waterberging gegraven. Samen met de wijk wordt dit ingericht tot een mooi beleefbaar park. Daarnaast zijn er veel bewustzijnsacties uitgevoerd. Bij het NK Tegelwippen scoorden we een mooie 2e plaats in Twente en een 10e plaats in NL bij de kleine gemeenten. De vastgestelde Groenblauwe Tuinsubsidie helpt inwoners een stapje extra te zetten voor meer ruimte voor water en natuur in de eigen leefomgeving. En via 'Groen er maar op los' zijn 12 projecten uitgevoerd waarbij circa 440 m2 openbare ruimte van grijs naar groen is gegaan. Met bijvoorbeeld mooie geveltuintjes en plantvakken in het centrum van Oldenzaal.

Wat betreft uitvoering hadden we verder willen zijn met de aanleg van het Singelpark en het Plechelmusplein. Hier moeten in 2025 echt stappen vooruit worden gezet in uitvoering.

Een goed bereikbare en verkeersveilige stad met minder uitstoot

Er zijn verschillende projecten uitgevoerd om onze mobiliteitsdoelstellingen te behalen. De rotonde bij de Schipleidelaan en de deel van de Enschedesestraat zijn bijvoorbeeld heringericht met betere fietsvoorzieningen. Om goede keuzes te kunnen maken over de toekomstige situatie moet duidelijk zijn wat de actuele situatie is. In 2024 is daarom ook veel energie gestoken in onderzoek en analyse. Het parkeeronderzoek, het versterken van de bereikbaarheid van de bedrijventerreinen per openbaar vervoer, een risicoanalyse voor de wegen, kruispunten en fietspaden en een analyse op het langzaam verkeer netwerk (lopen en fietsen). De stap die daarna komt, wat gaan we doen op basis van al deze kennis, zal in 2025 duidelijk worden.

De samenwerking met de Stadsnoabers is voortgezet. Er is een vernieuwde, beveiligde fietsenstalling gerealiseerd aan de Bisschopstraat. Ook hebben we gewerkt aan het verbeteren van de bewegwijzering, het straatmeubilair en de terrassen.

De uitgebreide financiële analyse van programma 2 Bereikbaarheid en Openbare ruimte is opgenomen in hoofdstuk 4.5 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2024.

Binnenstad

Het aantal bezoekers aan de binnenstad nam in 2024 opnieuw toe. Daarbij groeide het aandeel bezoekers van buiten Twente. Ook nam de winkelleegstand dit jaar weer verder af. Met de Stadsnoabers wordt goed samenwerkt. We realiseerden onder andere een nieuwe bewaakte fietsenstalling en nieuwe winterverlichting. Ook voerden we samen het parkeeronderzoek uit en ontwikkelden ze een nieuwe huisstijl en merk voor Oldenzaal Promotie.

Wonen 

Samen met onze woonpartners werkten we verder aan de uitvoering van de Woonagenda Oldenzaal. De raad stelde de visie Wonen welzijn zorg Oldenzaal 2030 vast en we ontwikkelden de Position Paper Oldenzaal 2050. We leverden bijna 100 nieuwbouwwoningen op, waaronder de laatste woningen in Stakenbeek 1e fase. Daarmee geven we invulling aan onze ambitie van realisatie van 1000 woningen in de periode 2021-2030. De meeste bewoners in Gravenweide betrokken hun woning. Daarnaast bereidden we voor de sleutelprojecten Stakenbeek 2e fase, Gravenbeek en Langestraat de planologische procedure voor. We maakten het gebied Gravenbeek bouwrijp en startten de kaveluitgifteprocedure voor de eerste 26 kavels.

Economie 

We investeerden in een goed vestigingsklimaat voor ondernemers. De raad stelde de economische visie vast die we samen met onze partners opstelden. Naast facilitering van ruimtelijke initiatieven onderhielden we onze contacten met Oldenzaalse ondernemers onder meer door bedrijfsbezoeken. We heroverwogen de uitwerking van de Gebiedsvisie Jufferbeek Noord als werklocatie, gelet op het raadsbesluit voor het Masterplan Oldenzaal Zuid dit gebied voor wonen te onderzoeken. 

De uitgebreide financiële analyse van programma 3 Stedelijke en economische ontwikkeling is opgenomen in hoofdstuk 4.5 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2024.

Revitalisering sportcentrum Vondersweijde

In 2024 is de revitalisatie van sportcentrum Vondersweijde afgerond en in november vond de opening plaats. De zwembadinstallaties, luchtbehandelingskasten en diverse andere installaties zijn vervangen. De sporthalvloer is vervangen door een nieuwe vloer, een groot deel van de dakopbouw inclusief dakbedekking is vervangen, het wedstrijdbad heeft een nieuwe beweegbare bodem gekregen en het buitenzwembad is bij het binnenzwembad aangetrokken. Daarnaast is alles geschilderd, is het sanitair opgeknapt en de glijbaan gerenoveerd. Het horecagedeelte en de receptie hebben een metamorfose ondergaan.

Herontwikkeling sportpark De Thij
In aansluiting op het samengaan van ZVV De Esch en VV Oldenzaal op sportpark De Weschterik is gekeken naar mogelijkheden voor een nieuwe inrichting van sportpark De Thij.  Het college heeft bevestigd dat de functie Sport gehandhaafd blijft. Een visie voor het sportpark (op te stellen in 2025) schept de randvoorwaarden voor de uiteindelijke inrichting.

Harmonisatie buitensportaccommodaties
In vervolg op de rapportage van Synarchis met betrekking tot een toekomstbestendig beheermodel voor de buitensportaccommodaties zijn de bestaande afspraken met de verenigingen in kaart gebracht en mogelijkheden onderzocht. Op basis hiervan gaan we de voorstellen uit het Synarchis rapport verder uitwerken.

Oldenzaal heeft en toont talent
Oldenzaal kent een actief cultureel leven. Dit lieten de presentaties van culturele instellingen en verenigingen zien tijdens een goed bezochte bijeenkomst bij Stadstheater de Bond. Cultureel Oldenzaal liet zich ook zien tijdens Oldenzaal Toont Talent in oktober, met 22 optredens op 17 verschillende locaties in de stad. De grote culturele instellingen en de cultuurmakelaar hebben bij veel activiteiten een verbindende rol. 

Erfgoed Deal
Aan het project Singelpark is door het Rijk een Erfgoed Deal toegekend. Een Erfgoed Deal betreft behoud en gebruik van erfgoed bij de grote ruimtelijke opgaven van dit moment. In het projectplan vormt het verhaal en het (ondergrondse) erfgoed van vestingstad Oldenzaal een rode draad.

Veel bezoekers voor culturele voorzieningen
Het aantal bezoekers aan de Oldenzaalse musea, Bibliotheek Oldenzaal en Stadstheater de Bond is hoger dan in voorgaande jaren. Dit heeft onder meer te maken met actieve participatie bij lokale evenementen en eigen projecten. Deze partijen zijn samen met Oldenzaal Promotie bezig met de voorbereiding en organisatie van Huttenkloasjaar 2025.

Buurtbeweegcoaches binnen GALA
De buurtsport-coachregeling en het sportakkoord 2.0 maken sinds 2023 deel uit van het Gezond en Actief LevenAkkoord (GALA). De buurtbeweegcoaches vervullen op basis daarvan een rol binnen de ketenaanpakken voor ‘valpreventie’, ‘gecombineerde leefstijlinterventie’ en ‘kinderen naar gezond gewicht’. Daarnaast trekt een van de buurtbeweegcoaches als coördinator sport en preventie de uitvoering van het sportakkoord 2.0.

Regionale visie sport en bewegen
De nieuwe regionale visie sport en bewegen is in 2024 vastgesteld. Vanuit deze nieuwe visie werken we de speerpunten, ‘talentontwikkeling’ en ‘inclusief sporten en bewegen’ uit in een plan van aanpak inclusief begroting.

De uitgebreide financiële analyse van programma 4 Cultuur, sport en ontspanning is opgenomen in hoofdstuk 4.5 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2024.

In 2024 hebben wij verdere stappen gezet in de transformatie van het sociaal domein, zoals vastgelegd in het Beleidskader 2022 en het Raadsprogramma 'Samen vooruit, juist nu'. Dit jaar stond in het teken van duidelijke kaders opstellen om de beweging naar de voorkant te versterken. Met als doel om inwoners in staat te stellen zich zelf te redden, gezond te blijven en zich veilig en verbonden te voelen in Oldenzaal. Waarbij we uiteindelijk bijdragen aan de impact die we in het sociaal domein willen bereiken, namelijk een krachtige samenleving waarin iedereen kan mee doen en waar nodig ondersteund wordt. 

Het college heeft in 2024 drie speerpunten benoemd om te anticiperen op de grote politieke, financiële en maatschappelijke uitdagingen. Het speerpunt 'Integrale aanpak en toegang sociaal domein', heeft geleid tot een gelijknamige opdracht. Waarbij het Richtinggevend Kader Toegang, lokale teams en integrale dienstverlening van de VNG als basis geld. Door integraal te werken volgens een gedeeld gedachtegoed, streven we ernaar om vroegtijdig de juiste, passende hulp te bieden en zo escalatie van zorg te voorkomen. Leidraad voor het gedeeld gedachtegoed is dat we uitgaan van oplossingsgericht samenwerken waarbij het vergroten van het perspectief voor de inwoner centraal staat. Daarnaast is besloten dat het Sociaal Plein, als laagdrempelige plek waar inwoners terecht kunnen voor hulpvragen en waar professionals elkaar kunnen ontmoeten, te huisvesten aan de Ganzenmarkt 11. Om het pand geschikt te maken voor huisvesting zijn de eerste voorbereidende werkzaamheden gestart.

Om de gewenste maatschappelijke effecten te bereiken, hebben we het Subsidiebeleid herzien. Het al dan niet verstrekken van subsidie is namelijk een effectief middel voor de gemeente om te sturen op realisatie van datgene wat de werkelijke behoefte is van de inwoners. Het nieuwe beleid richt zich op het subsidiëren van basisvoorzieningen en het stimuleren van vernieuwende, vraaggerichte en impactvolle activiteiten. Daarbij is het uitgangspunt om minder vanzelfsprekend structureel te bekostigen doormiddel van begrotingssubsidies en in plaats daarvan flexibel en gericht subsidies in te zetten die inspelen op de actuele behoefte van inwoners. Dit doen we in lijn met het principe ‘we komen om weer te gaan’ en de bijdrage aan de gewenste impact op het gebied van gezondheid, veiligheid, zelfredzaamheid en verbondenheid.

Daarnaast hebben we extra focus gelegd op normaliseren, preventie en het versterken van de sociale basis, wat tot uiting komt in een aantal beleidsontwikkelingen. Zo hebben we de Wonen, Welzijn en Zorg-visie opgesteld, die anticipeert op de vergrijzing en de groeiende behoefte aan geschikte huisvesting voor bewoners die ondersteuning en/of zorg nodig hebben. Deze visie richt zich op het versterken van de eigen regie van inwoners, het stimuleren van omkijken naar elkaar en het tijdig nadenken over uitdagingen in het leven. Daarnaast hebben we de landelijke Hervormingsagenda Jeugd vertaalt naar lokale uitgangspunten, met als doel de jeugdzorg efficiënter te maken door de reikwijdte te beperken en sterke lokale teams te ontwikkelen. Ook is ingezet op de doorontwikkeling van het welzijnswerk in Oldenzaal, met de focus op het opzetten van een robuuste en integrale welzijnsorganisatie. Samen met partners is een ontwikkelopgave opgesteld, die in 2025 verder vorm en inhoud krijgt. De eerste stap daarin is het samenbrengen van jeugd- en jongerenwerk bij één welzijnsorganisatie.

We boekten verder concrete resultaten op het gebied van:

• Realisatie Wijk GGD: door de inzet van een Wijk GGD is zorg en ondersteuning laagdrempeliger en dichter bij de inwoners gebracht. Hierdoor kunnen personen met onbegrepen en zorgwekkend gedrag sneller gesignaleerd worden en op het juiste moment de benodigde zorg ontvangen, waardoor escalaties worden voorkomen. 
• Zorgintensief: op basis van gezamenlijke uitgangspunten hebben de NOT-gemeenten, samen met Konot en het Twents Carmel College, aan Doorpak BV de opdracht gegeven om te onderzoeken wat voor de regio Noordoost-Twente de meest passende vorm is voor ondersteuning en jeugdhulp op twee zorgintensieve scholen. Hierbij ligt het accent op het meer inzetten van de sociale basis voor de leerlingen en hun gezinnen, interprofessioneel werken en vroeg signalering van mogelijke problematiek. 
• Sociaal ontwikkelbedrijf: de uitgangspunten voor een toekomstbestendige inrichting van beschut werk zijn opgesteld. Dit biedt inwoners met een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt een vangnet, maar ook de mogelijkheid om zich verder te ontwikkelen. Op basis van deze uitgangspunten starten we vanaf 2026 een langdurige samenwerking met een sociaal ontwikkelbedrijf uit Twente. Hiermee versterken we de kansen van kwetsbare inwoners en werken we toe naar een inclusievere arbeidsmarkt. 
• Oldenzaal digiTAAL: met het oog op actieve deelname van de mens in de maatschappij, voor nu en in de toekomst, zetten we sterker in op het verbeteren van basisvaardigheden van onze inwoners. Dit is vastgelegd in het plan Oldenzaal digiTAAL, waarin de focus ligt op preventie (kinderen én ouders), werkenden en werkzoekenden en armoede en schulden (bestaanszekerheid). De bibliotheek heeft een belangrijke rol in preventie en ondersteuning met onder andere de bibliotheek op school, het oefenplein en het Informatiepunt Digitale Overheid (IDO). Op beiden zien wij het gebruik toenemen. 

De uitgebreide financiële analyse van programma 5 Maatschappelijke ondersteuning is opgenomen in hoofdstuk 4.5 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2024.

In dit, volgens de BBV tot het programmaplan behorende onderdeel, wordt inzicht verschaft in de baten en lasten die niet als zodanig in de verschillende programma’s zijn opgenomen. Ook worden hier nieuwe beleidsvoornemens en heroverwegingen opgenomen die (vooralsnog) niet rechtstreeks aan een concreet programma toebedeeld kunnen worden. Daarvoor worden dezelfde tabellen gebruikt die u ook aantreft in de verschillende programma’s. De algemene doelstelling, met betrekking tot de financiële positie van de gemeente, is het jaarlijkse streven naar een structureel en reëel evenwicht van onze (meerjarige) begroting.

De uitgebreide financiële analyse van Financiële algemene dekkingsmiddelen in hoofdstuk 4.5 Toelichting op het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2024.